Automatiseren: hoe kun je dit oefenen?

Automatiseren: hoe kun je dit oefenen?

(door Judith) Kerndoel 27 van het basisonderwijs gaat over automatiseren. Het automatiseren blijkt echter nog lang niet bij alle leerlingen voldoende te zijn. Wat is het automatiseren eigenlijk en hoe kunnen we hier in de klas meer aandacht aan schenken?

Automatiseren

Kerndoelen

Vanaf 1993 kennen we in het Nederlandse onderwijs kerndoelen. Deze kerndoelen worden regelmatig herzien en geven aan wat de leerlingen in een bepaald deel van hun opleiding moeten kunnen. Het zijn streefdoelen, leerkrachten en leerlingen moeten zich inspannen om de doelen te behalen. Wanneer dit, met goede inspanning niet lukt is het niet erg. De doelen kennen namelijk geen resultaatverplichting.

De doelen geven scholen een houvast waar ze naar kunnen streven. Ook heeft het SLO bij deze kerndoelen tussendoelen en leerlijnen ontwikkeld. Hiermee wordt nog meer houvast geboden.

Kerndoel 27 gaat over automatiseren. ‘De leerlingen leren de basisbewerkingen met gehele getallen in elk geval tot 100 snel uit het hoofd uitvoeren, waarbij optellen en aftrekken tot 20 en de tafels van buiten gekend zijn’

Het belang van automatiseren

Automatiseren is het routinematig uitvoeren van rekenhandelingen. Wanneer een leerling de tafels en optellen en aftrekken tot 20 heeft geautomatiseerd, hoeft hij het werkgeheugen minder te belasten bij het uitrekenen van opgaven die complexer zijn. Hierdoor blijft een groot gedeelte van het geheugen beschikbaar voor het uitvoeren van de rekenhandelingen die niet geautomatiseerd zijn.

De basis voor automatiseren wordt gelegd in de onderbouw van het basisonderwijs.  Het begint met tellen en daarna komen het optellen en aftrekken tot en met tien. Een aantal tussenstappen van het optellen en aftrekken tot en met tien: dubbelen, 1 erbij/eraf en splitsen tot en met 10.

Wanneer je kunt tellen en tot tien kunt optellen en aftrekken is de basis gelegd. Daarna wordt geleerd tot twintig te rekenen. Hiermee wordt de basis voor het optellen en aftrekken van alle sommen gelegd. Wanneer een kind tot twintig kan rekenen, kan het immers rekenen met tientallen erbij en door het tiental heen (bijvoorbeeld 8 + 6 = )

Hierna wordt verder gegaan met rekenen tot en met honderd en de tafels van vermenigvuldiging. Kinderen hebben veel oefening nodig om sommen goed te automatiseren.

Automatiseren: hoe kun je dit oefenen?

Inoefenen

Het loont om leerlingen iedere dag vijf tot tien minuten te laten oefenen met het maken van sommen die ze moeten automatiseren. Dit kan op veel verschillende manieren, zowel thuis als op school. Ik noem er een aantal.

  • Sommendictees: Bij een sommendictee noemt de leerkracht een som op, waarbij het kind het antwoord opschrijft.
  • Stampen: Ook helpt het opzeggen van tafels en het veel herhalen van sommen.
  • Rijtjes maken: Er zijn diverse websites waar je werkbladen vol rijtjes sommen kan uitprinten.
  • Automatiseringsbal: Met Sprongen Vooruit heeft  een automatiseringsbal, een leuke energizer aan het begin of einde van de rekenles waarbij de bal wordt rondgegooid. De leerkracht noemt een som en diegene die de bal krijgt moet het antwoord zeggen
  • Tafeltjesdobbelen: Dit is een variatie op kamertjes verhuren. Er zijn diverse werkbladen te vinden op het internet die kunnen worden uitgeprint. Leerlingen krijgen twee tienkantige-dobbelstenen en lossen de som die ze op de dobbelstenen gooien op. Ze mogen dan een streepje zetten naast een getal dat ze hebben gedobbeld. Uiteindelijk is het doel om als eerste streepjes om het gehele getal te hebben gezet, alleen zou het zo kunnen zijn dat je tegenspeler je ‘pest’ door bij een kamertje dat jij bijna vol hebt ook een streep te zetten.
  • Gorgels Tafels oefenen: deze uitgave van Zwijssen oefent de tafels van 1 tot en met 12 en kan alleen of met z’n tweeën worden gespeeld. Met een spelbord, een uitwisbare stift en dobbelstenen probeer je als eerste je kaart vol te hebben.
  • Daarnaast zijn er diverse app’s en websites beschikbaar waarop je automatiseringsoefeningen kunt doen.

Heb jij nog goede tips om automatiseringsoefeningen te doen met een klas of thuis? Deel ze hieronder!

(door Judith) Kerndoel 27 van het basisonderwijs gaat over automatiseren. Het automatiseren blijkt echter nog lang niet bij alle leerlingen voldoende te zijn. Wat is het automatiseren eigenlijk en hoe kunnen we hier in de klas meer aandacht aan schenken?