cognitieve voorsprong

Cognitieve voorsprong: Zeven en een heel zwaar leven…

(Door Judith) Mijn mooie lieve dochter is dit jaar 7 geworden. Al een hele dame, en tegelijk nog lekker klein. Al zou ze qua leeftijd nu in groep 4 hebben gezeten, ik schreef al eens dat ze groep 2 oversloeg vanwege haar cognitieve voorsprong. Ze zit dus in groep 5. En voor een meisje van 7 is dat best een hele kluif. 

Cognitieve voorsprong

Zoeken naar je plekje in de groep, dat moet ieder kind. Je hoort vaak dat een kind sociaal-emotioneel moeite heeft met het overslaan van een klas, omdat het nog niet zo ver is. Maar bij haar klasgenootjes sluit ze heel goed aan. Ze hoort er helemaal bij en heeft veel vriendinnetjes. Haar worsteling zit hem niet in de aansluiting bij de kinderen die een jaar of meer ouder zijn. Haar worsteling – en ik denk dat dat bij veel kinderen met een cognitieve voorsprong speelt – is dat ze echt een heel andere manier van denken en redeneren heeft. Ze maakt gedachtesprongen die niet iedereen volgt, maar die voor haar logisch zijn. Ze denkt vaak meteen aan alle andere, soortgelijke gevallen en situaties, houdt het niet bij dat ene voorval. Ze maakt zich snel zorgen en is altijd met (de mening van) anderen bezig. En daarnaast is ze gewoon 7; ze gelooft nog in Sinterklaas en heeft de concentratie en het lijfje van een jong meisje.

Vragen en frustraties

En die dingen rijmen niet altijd. Sinterklaas is al heel oud en hij geeft alle kinderen cadeautjes, maar ondertussen sterven er jonge kinderen in Syrië en ze krijgen daar niks. Ze verslindt tv-programma’s als Welkom in de …, Klokhuis, Checkpoint, Willem Wever, Studio Snugger en het Jeugdjournaal. En met al die kennis en feiten moet ze ook weer iets in haar fantasiewereldje van knuffeldieren en knutselen. En dan komen de vragen, de frustraties, de angsten en onzekerheden. En dat betekent driftbuien, aanstellen en dwarsliggen. Jeej…

Ik ben haar mama en ik probeer haar hierin te begeleiden, maar soms ja, word ik ook boos. Dan vind ik haar onredelijk en heb ik ook even geen tijd. Want ik wil ook op tijd op mijn werk zijn, met een ontbijt achter de kiezen, en met kleren aan… Maar heel eerlijk: op de dagen dat ik de deur niet uit hoef, gaat al mijn tijd dus in deze begeleiding zitten. Dan kleed ik me uiteindelijk rond 11.00 uur pas aan en ontbijt ik als ik de schade na de storm heb opgeruimd… Pfff.

Grote levensvragen

Vanmorgen dacht ik ineens: “Hé, mijn zoon had dit ook toen hij 7 jaar was.” Mijn zoon was toen ineens enorm bezig met onderwerpen als dood, oorlog, vrijheid en macht. En hij worstelde er gigantisch mee. Verslond ook alle feiten en weetjesprogramma’s en vulde zijn koppie met meer, meer, meer! Maar hij liep ook vast. Emotioneel en cognitief. Hij zei ook vaak letterlijk dat de juffen en de andere kinderen zich bezig hielden met simpele, onbelangrijke dingen. Uiteindelijk was hij een absolute onderpresteerder.

Sinds vanmorgen ben ik dus bezig met de vraag: is dit iets van 7-jarigen? Of hebben kinderen met een cognitieve voorsprong dit een (paar) jaar eerder dan andere kinderen? Ik lees het namelijk ook wel eens over 9-jarigen.

Zeven en een heel zwaar leven… Het is natuurlijk een zware titel, alhoewel hij ook grappig bedoeld is. Want ik betrap mezelf er regelmatig op, als mijn dochter weer eens een flinke bui heeft, dat ik dan moet denken aan het lied van Brigitte Kaandorp: “Ik heb een heeeeel zwaar leven, nee echt heel zwaar…. Moeilijk moeilijk moeilijk moeilijk moeilijk…” En gelukkig kan ik dan ook wel weer lachen. En raap ik de moed bij elkaar om te luisteren, te knuffelen en haar weer te begeleiden met ‘al het stomme en met alles wat ze moet doen’.

meisje zeven jaar ballet

Niet alleen

Mijn vraag aan ouders en leerkrachten: is het herkenbaar? Hoort het bij de leeftijd? Komt deze fase inderdaad rond 7 jaar? Of is het herkenbaar dat kinderen met een cognitieve voorsprong hier eerder mee worstelen? En wat kunnen we daar dan mee? Is het wellicht één van de redenen dat deze kinderen juist rond groep 4 en 5 écht vastlopen in het regulier onderwijs? Is dat eerder op te vangen? Door bijvoorbeeld die ‘grote levensvragen’ serieus te nemen en ruimte te geven. Ook al in de lage groepen. Bijvoorbeeld in plusklassen, discussiegroepen en projecten. Zodat ze die vragen en hun gevoelens een plek kunnen geven. Zodat ze zich daar niet alleen in voelen. En dat ze daarnaast dan gewoon een 7-jarige kunnen zijn.

En zo ontstaan er heel wat ideeën en projecten in mijn hoofd. Wie wil samen sparren? Graag!