Cybercriminaliteit en mediawijsheid

Cybercriminaliteit en mediawijsheid

Door Niels. Cybercriminaleit: wat is het en waarom is het handig als kinderen hier meer over weten? Het is onderdeel van mediawijsheid.

Wat is cybercriminaliteit?

Cybercriminaliteit ofwel ‘cybercrime’ (ook hier gebruiken we vaker de Engelse term) wordt door het CBS omschreven als ‘alle delicten die gepleegd worden met behulp van ICT’. Dit varieert van grooming tot identiteitsfraude en van hacken tot sexting. ICT (internet) is behalve functioneel dus ook een snoepwinkel voor criminelen. Dit komt mede doordat we onbewust veel meer delen online dan dat verstandig is, of onvoorzichtig zijn met belangrijke gegevens en wachtwoorden.

In het onderwijs valt cybercrime onder mediawijsheid (omgaan met media), wat weer onderdeel is van de inmiddels bekende 21th century skills. 

Hoeveel cybercriminaliteit in Nederland?

In 2017 was ongeveer 11% van de Nederlanders (ouder dan 15 jaar) slachtoffer van cybercriminaliteit, in welke vorm dan ook. Dit is natuurlijk een enorm percentage, waar ook ik behoorlijk van schrok. Toch is het nog altijd minder dan de traditionele criminaliteit. Per 100 inwoners zijn er ongeveer 27 traditionele delicten per jaar, tegenover 18,6 cybercrime delicten.

Aangifte?

Wat nog meer opvalt in de cijfers, is dat er heel vaak geen aangifte van cybercriminaliteit wordt gedaan. Bijvoorbeeld bij Hacking wordt maar in 2,7% van de delicten een proces-verbaal opgemaakt. De politie werkt hard om de meldingen van cybercriminaliteit beter te classificeren, zodat er vaker tot aangifte over gegaan zal worden en cijfers steeds duidelijker worden.

Voor een totaal overzicht van alle cijfers en wat je zelf tegen cybercriminaliteit kunt doen, klik je hier.

Cybercriminaliteit in de klas?

Cybercriminaliteit komt steeds vaker voor en de delicten variëren enorm. Een groot deel van deze delicten zijn te voorkomen met de juiste maatregelen. Deze maatregelen worden niet voor je genomen, dit moet je (meestal) echt zelf doen. Kinderen leren nadenken over de gegevens die zij op Facebook of Instagram zetten is echt geen overbodige luxe.

Door de gegevens die kinderen plaatsen aan elkaar te linken kunnen criminelen heel veel te weten komen. Bijvoorbeeld waar kinderen wonen, spelen en naar school gaan. Soms zijn zelfs wachtwoorden gemakkelijk te achterhalen door posts op social media. Daarnaast is het gebruik van mobiele devices veel gevoeliger voor cybercriminaliteit dan een vaste pc. Toch kun je je telefoon ook veiliger maken met de juiste beveiligingssoftware. Ruim 22% van de mobiele telefoons is slecht of niet beveiligd. Dit is bij pc’s slechts bij 7%.

Wil je nu je dit leest ook snel je telefoon beter beveiligen? Zoek dan eerst goed uit welke app je zou moeten gebruiken, bijvoorbeeld door het lezen van deze blog over Android beveiliging.

Bekijk ook de zelfleesboeken over digitale geletterdheid

Kant-en-klare les (groep 6, 7 en 8)

Je kunt over de gevaren van internet (cyber risk) met kinderen in gesprek gaan. Kinderen weten vaak al heel veel. Maar het laten ervaren werkt natuurlijk altijd beter. In deze les gaan kinderen aan de slag als rechercheur, om een oplichter te arresteren. De oplichter verkoopt concertkaarten via Marktpaats. Na betaling ontvangt echter niemand zijn kaartjes. De klas gaat de strijd aan met deze vorm van cybercriminaliteit.

Met behulp van social media, kraken van codes en het bekijken van data bij jpg-bestanden kunnen de kinderen de oplichter hacken, traceren en arresteren. Het klinkt ingewikkeld, maar in de praktijk vraagt het weinig voorbereidingstijd. Lees de leerkrachtenhandleiding goed door, doorloop de stappen zelf een keertje (ongeveer 30 minuten voorbereidingstijd) en je bent er helemaal klaar voor.

De kinderen ervaren de les als een spannende escaperoom. Hier en daar moest ik een groepje op de goede weg helpen, zeker bij het kraken van de code. Maar die gezichten als ze het arrestatieteam op de dader af mogen sturen… onbetaalbaar!

Uitgelichte Afbeelding van SDcoret/Shutterstock