Door Suzanne. Veel kleuterklassen zullen inmiddels een herfstontdekhoek hebben ingericht. Ook ik heb een herfstontdekhoek gemaakt voor mijn groep 1/2. Maar dan wel nét een beetje anders. (Hint: ontdekkend leren).
De herfstontdekhoek
De herfst biedt meer dan genoeg dingen om te ontdekken. Denk bijvoorbeeld aan alle verschillende soorten vruchten die de herfst met zich mee brengt. Kleuters slepen hele tassen vol eikels en kastanjes (en beestjes) mee de klas in. Juffen en meesters brengen het weekend in het bos door om paddenstoelen te fotograferen, kaboutertochten uit te zetten en beukennootjes te rapen.
Al die materialen en activiteiten bij elkaar creëren een rijke leeromgeving, waarin kinderen ervaringen op kunnen doen.
Leren door ontdekken
Ontdekkend leren is een term die binnen het onderwijs algemeen bekend is. Deze manier van leren vraagt van de leerlingen een actieve houding, de motivatie om iets te gaan ontdekken.
Het gebruik van materialen prikkelt de nieuwsgierigheid van kinderen. Natuurlijke materialen zijn interessant en nodigen kinderen ook uit om handelend bezig te zijn.
Autonomie stimuleren
Ik merk in mijn groep dat de kinderen vaak een afwachtende houding hebben. Ze luisteren naar wat ik vertel en voeren de opdrachten die ik geef keurig uit. Maar er komt niet zoveel vanuit de kinderen zelf. Door de kinderen na te laten denken over wat ze zelf willen leren en daar eigen keuzes in te maken, zag ik dat ze meer actief, gemotiveerd en enthousiast zijn om te leren en daardoor ook de geleerde dingen beter onthouden.
Autonomie vraagt van de leerlingen een bepaalde mate van zelfstandigheid. In onze herfstontdekhoek wordt een beroep gedaan op de autonomie van de leerlingen. Zij moeten zelf bedenken waar ze wat meer over willen weten. Ze gaan vervolgens gericht op zoek naar informatie en maken naar aanleiding daarvan hun eigen verslag door middel van tekeningen.
De inrichting van de herfstontdekhoek
Omdat we met twee groepen in dezelfde ontdekhoek werken hebben we onze herfstontdekhoek op de gang gemaakt. Er staan een paar tafeltjes, er liggen boeken, er hangen woordkaarten en platen van paddenstoelen. Verder staat er een grote bak vol met herfstspullen; kastanjes, eikels, dennenappels, een vergrootglas, enz. Er staat een postvakje, zoals deze, waarin de onderzoeksverslagen liggen en een paar potjes met potloden.
Én er liggen QR-kaarten en iPads.
Werken in de herfstontdekhoek
De kinderen werken in tweetallen in deze herfstontdekhoek. Bij het vorige thema, de ruimte, hadden we ook een ontdekhoek op de gang met boeken en iPads. Veel kinderen richtten zich direct op de iPads en spelletjes, maar doken minder snel in de boeken.
Dat wilde ik dit keer anders doen. Ik wilde dat de kinderen na zouden denken over wat ze graag zouden willen leren over de herfst.
Om ervoor te zorgen dat de kinderen niet meteen richting iPad gaan, heb ik een stappenplan voor ze gemaakt.
Stap 1:
Vul je naam in op het onderzoeksverslag en bedenk wat je graag zou willen leren.
Omdat de kinderen nog niet gewend zijn aan deze manier van werken, heb ik een aantal suggesties gegeven op het formulier: de herfst, de spin, de paddenstoel of iets anders.
Stap 2:
Ga in de boeken en materialen in de hoek op onderzoek uit.
De kinderen gaan in de hoek gericht op zoek naar informatie over hun onderwerp. Als ze iets hebben gevonden dat ze interessant vinden, maken ze een tekening op hun onderzoeksverslag. De juf schrijft alvast bij de tekeningen wat je hebt gevonden of legt uit wat er in het boek geschreven staat.
Stap 3:
Zoek informatie op internet.
Dat doen we door het gebruik van de QR-kaarten. Ik heb drie verschillende kaarten gemaakt: over de herfst, over paddenstoelen en over spinnen. De kinderen die iets anders hebben gekozen dan spinnen of paddenstoelen kunnen op de plaat van de herfst ook veel andere informatie vinden. Bijvoorbeeld over egels of eekhoorns.
Stap 4:
Vertel aan de kinderen in de klas wat je hebt ontdekt.
De kinderen nemen hun onderzoeksverslag mee en vertellen in de kring wat ze graag wilden onderzoeken en wat ze hebben geleerd.
De praktijk
Ik heb er bewust voor gekozen om dit keer geen spelletjes aan de platen toe te voegen, zodat de kinderen zich meer richten op het verzamelen van informatie.
Het is voor een aantal kinderen nog erg wennen om op deze manier te werken. In sommige gevallen kies ik ervoor om sterke kinderen aan de kinderen die meer begeleiding nodig hebben te koppelen. Maar het komt ook voor dat ik juist twee kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong samen laat werken.
Het overleg dat deze kinderen samen voeren is zo mooi om te volgen en brengt de kinderen zelf op een hoger denkniveau. Ik werk ook samen met twee zwakkere kinderen in de hoek en geef dan net wat meer sturing en stimulans, zodat ook deze kinderen aan het einde van de les een onderzoeksverslag hebben.
Als we na het speelwerkuur weer in de kring zitten, mogen de kinderen hun onderzoeksverslag van de herfstontdekhoek aan de rest van de klas presenteren. De kinderen vertellen vol trots over wat ze wilden onderzoeken in de herfstontdekhoek en wat ze uiteindelijk hebben geleerd. Presenteren voor de klas is een leerzame activiteit en levert veel succeservaringen op.
Afgelopen week werkte er een leerling in de herfstontdekhoek, waarvan ik achteraf niet zeker wist of hij ook echt iets had geleerd. De dag erna kwam moeder vragen of we het over paddenstoelen en hoe ze groeien hadden gehad, want dat had haar zoon thuis uitgebreid verteld. Geweldig!
