Gewoon lesgeven? Ik leerde het op het Pica congres

Gewoon lesgeven? Ik leerde het op het Pica congres

19 september was het Pica congres. Een dag vol inspiratie waar ik meteen de volgende dag mee aan de slag wilde in de klas. Ik vertel je wat ik heb meegenomen van de dag. 

Pica congres

Ik kon er, lekker relaxed, op mijn fietsje naar toe, want het was in Bunnik. Goed georganiseerd in het Postillion hotel. Daar aangekomen kreeg ik meteen een tas met het boek Close reading, voor dieper tekstbegrip in het onderwijs en mijn kaart met workshops. Ik vond het wel jammer dat ik pas ter plekke kreeg te zien welke workshops ik kon volgen, zo kon ik me niet echt voorbereiden als ik dat had gewild.

Ik ontmoette ook wat online onderwijsmensen, zoals Bertus van Onderwijsenzo, wat de dag wel extra speciaal maakte.

Close reading

Close reading

De eerste plenaire lezing kwam van Tony van Dalen. Ze vertelde over begrijpend lezen en de aanpak die je daarvoor kunt inzetten: close reading. Wat ik ervan mee genomen heb:

De waardering voor begrijpend lezen is schrikbarend laag onder kinderen. Er wordt nu vaak gebruik gemaakt van een methode die inzet op de lees strategieën, maar dit blijkt onvoldoende te werken om het begrijpend lezen goed in de vingers te krijgen. Catherine Snow zegt: “De belangrijkste 21e eeuwse vaardigheid is goed kunnen begrijpend lezen!”

Maar wat is begrijpend lezen dan? 

  • Betekenis verlenen en interpreteren
  • Relaties leggen tussen de tekst en achtergrondkennis

Dit kun je leren door de tekst voortdurend te analyseren.

In de onderbouw leg je echt de basis, door de nadruk te leggen op begripsvaardigheden, mondelinge taalvaardigheid dus.

Bij close reading gaat het om:

  • diep tekstbegrip
  • tekst meerdere keren lezen
  • aantekeningen maken
  • discussie over de tekst

Het doel dat je die les gebruikt moet gaan over de tekst. Bijvoorbeeld: karaktereigenschappen van de hoofdpersoon uit een prentenboek. Hier vind je ook een voorbeeld van in het boek.

Je gebruikt hier verschillende teksten voor: uit het lesboek van een zaakvak, tijdschriften, kranten, boeken, etc.

Bestel het boek hier.

Workshop

Ik volgde drie workshops.

Leerlingbetrokkenheid

Leerlingbetrokkenheid

Wat stond hier een bevlogen docent te vertellen, Ingrid Paalman-Dijkenga. Ze vond zelf dat ze snel sprak, maar ik vond die vaart in haar workshop juist heel fijn! Veel informatie werd over ons heen gestort, maar we ondergingen ook wat werkvormen zelf, fijn voor de afwisseling.

Deze workshop ging over de stem van de leerling: de student voice. De kinderen in Nederland zijn het gelukkigste, maar weinig gemotiveerd om te leren staat in De staat van het onderwijs.

Het gaat om: eigenwaarde, betrokkenheid en doelbewustzijn.

Eigenwaarde: erbij horen, helden hebben (mensen waar je tegenop kijkt, waar je van wil leren) en erkenning krijgen.
Betrokkenheid: plezier en enthousiasme, nieuwsgierigheid en creativiteit, avontuur en uitdaging.
Doelbewustzijn: leiderschap en verantwoordelijkheid, durven handelen.

Wat ik in ieder geval al aangepakt heb in de klas: ik vraag elke dag kort om feedback: wat kan ik de volgende keer anders doen. Het gaat er nu nog over dat ik de pijl op het dagritme steeds vergeet te verzetten. Maar door vaker te trainen zal ik vast ook andere feedback krijgen waar ik iets mee kan.

Verhaal- en contextsommen

Verhaal- en contextsommen

Ik had al veel van Marcel Schmeier gelezen, maar ik had hem nog nooit ontmoet. Tot nu. Al moest ik op de helft van zijn workshop wegrennen om te kolven. Tja, dat hoorde er voor mij ook nog bij… ;)

We leerden het verschil tussen verhaal- en contextsommen en wat ik nog niet wist: vroeger was het verschil er ook al en moest je het ook al allebei leren. Wat ik wel al wist is dat je eerst contextsommen, de “kale” sommen moet kennen voordat je verhaalsommen kunt maken. Dit doe ik dan ook volop in de klas. We leren nu splitsen en dan ga ik niet uitwijden over de ringen in het zwembad, maar ik leer puur de splitsingen aan. Als ze de bewerking kunnen, ga ik er verhaalsommen bij maken.

Er is een goed model om een verhaalsom te benaderen, zodat je het sneller begrijpt, het vierstapmodel dat je kunt downloaden.

Ik moet zeggen dat ik, naast het schema, wel al veel wist en toepas in de klas. Het vraagt wel van je om de methode om te buigen en daar konden andere leerkrachten vast tips bij gebruiken.

Leren voor morgen

Welke uitdagingen hebben we in de toekomst in het onderwijs? Daar vertelde Myriam Lieskamp over. Het ging hier voornamelijk om de executieve functies die je nodig hebt om goed te kunnen leren en om te gaan met de nieuwe uitdagingen van onze maatschappij. We gingen veel in gesprek hoe we dat in onze praktijk doen en waar we denken tegenaan te gaan lopen.

Ik vertelde dat ik er vooral tegenaan loop dat mensen in deze maatschappij kritisch zijn over de, in mijn ogen, verkeerde dingen, zoals de wetenschap wantrouwen. Hoe geven wij onze leerlingen de kennis mee die ervoor zorgt dat ze een juiste kritische keuze maken. En dus niet wantrouwend tegen, ik noem een voorbeeld, vaccinaties staan?

En wat als we nou een gewoon gingen lesgeven?

En wat als we nou een gewoon gingen lesgeven?

Dit vond ik wel echt de klapper van het congres. Vol bevlogenheid vertelde Eva Naaijkens, directeur van de Alan Turingsschool, over hun proces om een kwaliteitsaanpak te ontwikkelen. Martin Bootsma en zij hebben dit vertaald naar een boek om ook andere scholen te inspireren. Ze willen daarmee de papieren tijger en de werkdruk aanpakken. Gewoon weer gaan lesgeven dus.

Je gaat non-stop werken aan vakmanschap en professionaliteit en creëert ruimte binnen de school door de organisatie anders aan te pakken. Bijvoorbeeld door kwaliteitskaarten te maken die processen binnen de school versoepelen.

Samen met je collega’s oefen je het lesgeven en je leert van een expert-leraar.

Vervolgens werd het gelijknamige boek gepresenteerd. Jan en Thijs, bij ons allen wel bekend door PO in actie, mochten het eerste exemplaar ontvangen. Voor mij wel een kippenvel momentje. Dit is mijn passie: goed lesgeven en daarbij ook goed ondersteund worden. Ik ben heel benieuwd naar het boek waar ik een recensie-exemplaar van heb ontvangen. Hoe ironisch: ik moet alleen de tijd nog vinden om het te lezen…