Goede start schooljaar door Judith. Gouden weken, zo worden in vaktermen de eerste weken van het schooljaar genoemd. In deze weken wordt er hard gewerkt aan een positief klimaat in de groep, waar we het hele schooljaar profijt van kunnen hebben. In dit blog bespreken we hoe te werken aan dit positieve klimaat.
Goede start schooljaar
Hoe maak je een goede start van het schooljaar?
In de zomervakantie nemen leerlingen gedurende langere tijd afstand van elkaar. Er zijn zes weken geen lessen geweest, waardoor leerlingen (en leerkrachten) zich hebben kunnen opladen voor het nieuwe schooljaar. De eerste weken na de zomervakantie heeft een groep de tijd nodig om zich te kunnen vormen en de hiërarchie in de groep opnieuw te bepalen. Dit is nodig omdat er misschien wat verschuivingen zijn geweest in leerlingen in je klas, maar ook omdat leerlingen zich in de vakantie ontwikkelen. Ieder kind ontwikkelt zich immers in het eigen tempo!
De gouden weken zijn vooral de eerste vier weken na de zomervakantie. In deze weken gaat de groep door drie verschillende fases van groepsvorming heen: forming, storming en norming. Wanneer er gedurende deze eerste weken voldoende aandacht besteed aan de groepsvorming, zal dit meestal (uiteraard is er altijd een uitzondering mogelijk) de volgende gevolgen hebben:
- positief leiderschap
- onderling begrip voor elkaar en ruimte voor elkaar en elkaars mening
- verantwoordelijkheidsbesef voor de eigen bijdrage in de groep
Activiteiten goede start
Het is van belang om tijdens deze weken het accent te leggen op groepsvormende activiteiten, vooral gedurende de eerste vier weken na de zomervakantie. Door deze activiteiten in te plannen en op deze manier aandacht te besteden aan groepsvorming, kan de leerkracht stimuleren dat de norm van de groep niet alleen wordt bepaald door de groepsleiders, maar door de leerlingen en de leerkracht samen. En zo zorgen voor een goede start van het schooljaar.
Activiteiten gedurende deze weken:
- Energizers
- Gezamenlijk formuleren van groepsregels
- Coöperatieve werkvormen
- Opdrachten vanuit de methode, bijvoorbeeld het maken van een takenrooster en afspraken rondom uitvoeren van taken.
Niet alleen het uitvoeren van een energizer of coöperatieve werkvorm tijdens de goede start van het schooljaar is belangrijk, het is vooral belangrijk om bij deze opdrachten het doel voor ogen te houden. Past deze energizer ook echt bij het doel van deze dag of misschien sluit hij wel aan bij de les voorafgaand of na deze energizer. Daarnaast is het van belang om de energizer ook na te bespreken. Wat gebeurde er? Wat hebben we ervaren? Wat hebben we ervan geleerd?
Het is verstandig om de eerste lesweek met twee energizers per dag te beginnen, de tweede lesweek ook één tot twee energizers per dag te doen en in de derde lesweek één energizer per dag te doen en af en toe een coöperatieve werkvorm aan te bieden.
Op het internet zijn heel veel energizers te vinden. Hierbij hoeft niet iedere dag een nieuwe andere energizer te worden bedacht, juist het herhalen van een energizer kan ook krachtig zijn. Hierbij kan een hiërarchie verandering en rolverdeling namelijk heel goed worden waargenomen!
Rol van de leerkracht
De leerkracht heeft een voorbeeldfunctie tijdens de goede start (en erna). Het is belangrijk dat de leerkracht dit zich realiseert. Heet de leerlingen welkom, laat leerlingen merken dat ze gezien worden om wie ze zijn en om de bijdrage de ze leveren aan de groep. Een goede relatie tussen leerkracht en leerling werkt positief voor de leerresultaten blijkt uit onderzoek (uitgevoerd in het VO).
Tijdens deze eerste fases is het belangrijk dat de leerkracht vriendelijk, maar stevig laat zien dat hij of zij er als leerkracht is en dat er voldoende aandacht wordt besteed aan oogcontact tussen de leerkracht en de leerlingen. Ook is het verstandig dat de leerkracht actief aandacht besteed aan het formuleren van de groepsregels en deze zichtbaar maken in de groep.
Meer tips vind je in het boek De gouden weken, bekijk het boek hier.
