(door Judith) Je kent er vast wel een aantal, leerlingen die altijd het best uit zichzelf willen halen en geen tijd nemen om even tot rust te komen. Of leerlingen die veel oefenen voor hun toets en enorm zenuwachtig zijn op de dag van de toets. Waarschijnlijk zijn dit perfectionistische leerlingen. Hoe kan je ze helpen?
Perfectionistische leerlingen
Perfectionisme
Iets goed willen doen is niet erg en gezonde spanning ook niet. Toch kan deze spanning en angst ook doorslaan. Zo kan een leerling zich helemaal gek maken op het leren voor een toets en hierdoor eigenlijk niet willen en kunnen ontspannen of kan een leerling iedere dag vele uren aan een werkstuk zitten, omdat hij of zij wil dat het perfect is zodat de leerkracht er niets op aan te merken heeft.
Perfectionisme is geen officiële vakterm, maar wordt wel vaak gebruikt in ons taalgebruik. In iedere klas zit wel één of misschien zelfs meerdere leerlingen met faalangst. De diepere oorzaak van faalangst is waarschijnlijk perfectionisme. De zelfwaardering van leerlingen met perfectionisme hangt vaak af van hoe zij denken dat anderen naar hen kijken.
Er zijn verschillende soorten perfectionistische leerlingen:
- perfectionistische denkers: zij bereiden zich constant voor op het allerergste en proberen hun onzekerheid te bezweren door te zoeken naar orde, regelmaat en systematiek.
- perfectionistische doeners: de basis voor hun onzekerheid is de angst voor het domino-effect. Zij proberen hun angsten te verminderen door daden te stellen en zijn rationeel overgeconcentreerd.
- aarzelende perfectionisten: zij komen vanuit hun perfectionisme niet tot kiezen
- vermijdende perfectionisten: zij leggen de lat voor zichzelf zo hoog dat ze liever nergens aan beginnen omdat ze denken dat het ze toch niet gaat lukken.
Lees meer in het boek Perfectionistische leerlingen. Bekijk het boek hier.
Invloed van de maatschappij
Social media heeft een grote invloed op leerlingen. Vaak worden op social media vooral perfecte plaatjes en cijfers gepost. Deze perfecte plaatjes kunnen druk opleveren bij leerlingen. Druk om ook zo ‘perfect’ te zijn om mee te kunnen doen. Dit zorgt bij leerlingen voor angst en onzekerheid, vooral omdat het echte leven niet perfect is. Het is belangrijk dat we leerlingen leren dat dit perfecte plaatje vaak vooral alleen voor social media is. Ook kunnen wij het goede voorbeeld geven door niet alleen het perfecte plaatje te laten zien en in de groep bespreekbaar te maken dat een echt plaatje veel mooier is.
Invloed van de leerkracht
Als leerkracht heb je invloed op het perfectionisme van leerlingen. Zo leggen wij als leerkrachten vaak (onbedoeld) nadruk om resultaten. Hierdoor krijgen leerlingen het idee dat ze prestaties moeten leveren om gezien te worden.
Het is belangrijk dat je als leerkracht aan je leerlingen leert dat het niet erg is om fouten te maken. Sommige leerkrachten zijn geneigd om bij een foutje een grap te maken als ‘ik maakte deze fout expres om te kijken of jullie opletten.’ Deze opmerking kan deze leerkracht misschien een goed gevoel geven, maar op deze manier geef je aan leerlingen aan dat het niet goed is om fouten te maken en dat je je hier misschien beter voor kunt schamen. Je helpt leerlingen echter veel meer door je fouten eerlijk toe te geven. Op deze manier laat je zien dat het niet erg is om fouten te maken. Het maken van fouten is niet erg, fouten zijn immers leermateriaal.
LEES OOK: fouten zijn het bewijs dat je het probeert
Invloed van ouders
Ook ouders hebben invloed op perfectionistische leerlingen. Wanneer ouders vooral praten over de successen van hun kind en niet over de dingen die nog niet lukken kan dit de leerlingen beïnvloeden. Zij denken immers dat alleen goede resultaten het waard zijn om over te spreken. Dit terwijl het leerlingen veel meer kan helpen om te praten over wat er NOG niet lukt. Vaak hebben leerlingen met perfectionisme last van een fixed mindset. Zij denken dat de prestaties afhangen van je aanleg. Toch kan het deze leerlingen helpen om te werken aan een growth mindset.
Het helpen van perfectionistische leerlingen
Bij perfectionistische leerlingen is het vaak zo dat een angst de grondslag is voor het perfectionisme. Wanneer je een leerling met perfectionisme wilt helpen, is het verstandig om op zoek te gaan naar de achtergronden van het gedrag. Welke angst zit er onder het perfectionisme? Deze gesprekken moeten met beleid gebeuren, omdat perfectionistische leerlingen vaak de helpende intenties niet op de juiste manier interpreteren. Zij gaan dan juist harder werken, omdat ze blijkbaar opgevallen zijn en de perfectionistische leerling wil vaak liever niet opvallen.
Judith heeft kennis opgedaan over dit onderwerp door een lezing, haar ervaring en het boek Perfectionistische leerlingen. Bekijk het boek hier.
Afbeelding: View of little student with difficult task Door Photographee.eu
