Stress is oké, olé olé. Had je niet verwacht hè, zo’n uitspraak van een leerkracht die bij het minste of geringste roept dat je goed voor jezelf moet zorgen. En toch is het zo, acute, kortdurende stress is prima, langdurige stress is funest. Lees verder in deze bloedstollende thriller, eeeeeh blog.
De rillingen lopen over mijn lijf, ik voel zweetdruppeltjes over mijn voorhoofd druppelen, mijn wangen zijn vuurrood, mijn spieren spannen zich, mijn lichaam verstrakt.
Klinkt als een spannende detective serie?
Is het niet. Dit was ik toen ik eens een leerling in de klas had die met stoelen begon te smijten. Een enorme stresssituatie in de klas! En die hebben we soms.
Stress is oké (maar niet voor lang)
Er zijn twee soorten stress: acute en chronische stress. In het kort: acute stress is kortdurend en oké. Chronische stress is langdurig en slecht voor je. Lees hier meer.
Soorten stress
Acute stress
Acute stress is oké (olé olé), want in veel situaties is het normaal om spanning te ervaren. Zoals bij een prestatie die je moet leveren, of een examen dat je moet doen. Denk maar eens aan een beoordelingsgesprek op je werk, acute stress zorgt er dan voor dat je op scherp staat. De functie van deze stress is het zo goed mogelijk functioneren in een noodsituatie. Je bloeddruk en hartslag stijgt, je ademhaling versnelt en je lichaam maakt adrenaline aan (alsof je op het punt staat het monster te ontmoeten waar Eleven mee vecht – Stranger Things). Als het ‘gevaar’ voorbij is, of je hebt de taak voltooid komt je lichaam weer tot rust en moet je HERSTELLEN. En dat laatste zet ik inderdaad in kapitalen, want dat herstel is ontzettend belangrijk. Hier moet je jezelf echt de tijd voor geven.
Chronische stress
Maar soms zijn er situaties waardoor je voor langere tijd stresst ervaart. Zoals bij een scheiding, verlies of een hoge werkdruk. Een burn-out is in het onderwijs helaas niet ver weg, blijkt uit deze cijfers. Als je continu het gevoel hebt dat je onder spanning staat, of moet ‘vechten’ of ‘vluchten’ is het chronische stress. Ook als je niet uit een stresstoestand raakt als het gevaar voorbij is dreigt chronische stress. Dus dan wil je wel herstellen, maar het lukt niet. Je spieren spannen zich dan constant aan, je bent vermoeid, kunt je moeilijk concentreren of heb last van veel (spannings)hoofdpijn. Door chronische stress verhoog je ook de kans op ziektes, zoals hartritmestoornissen of hartkloppingen en andere psychische klachten zoals een burn-out, angststoornis en depressie. Chronische stress is ongezond, je moet dus echt actie ondernemen als je dit ervaart, door bijvoorbeeld naar de huisarts te gaan.
Beïnvloeding lesgeven
Even wakker worden na deze uitleg, want chronische stress is niet alleen funest voor jou, ook voor je leerlingen. Het beïnvloedt je manier van lesgeven. Niet oké toch? Bekijk hier meer informatie. Een opsomming:
- emotionele uitputting
dus reageer je vaak snel en primair - vervreemding
geen contact meer met collega’s - minder zelfvertrouwen
gedachten: je bent een leerkracht van niks, je kan er niks van, straks val je door de mand - beïnvloeding manier van lesgeven en prestaties leerlingen
slechtere instructie, leerprestaties achteruit, zeker als docent langdurig uitvalt door burn-out - minder sympathie
weinig empathie voor leerlingen - vaker straf uitdelen
dus voelen leerlingen zich minder verbonden met school en zijn er meer gedragsproblemen
Bekijk ook de online cursus Relaxed voor de klas
Herstellen
Als je stress ervaart, moet je dus de ruimte krijgen en nemen om te herstellen. En als dat (lichamelijk en geestelijk) niet meer lukt, moet je aan de bel trekken en hulp vragen.
Na een moment van acute stress moet je ook even de tijd nemen om te ontstressen. Bijvoorbeeld bij het geval van de agressie in de klas, de rondzwaaiende stoelen, had ik de tijd moeten nemen en krijgen om even uit de klas te gaan en tot rust te komen. Mijn verhaal te kunnen doen, ontladen met een kop thee. Maar die tijd kreeg ik niet. Helaas ben ik niet de enige (eigenlijk onvoorstelbaar) en moeten we die tijd dus ook echt opeisen. Het gaat om je gezondheid, is gewoon ontzettend belangrijk! Er loopt toch meestal wel iemand vrij rond die even kan inspringen.
Ontspannen
Natuurlijk zijn er ook andere vormen van ontspanning die goed voor je zijn.
- De natuur is bewezen goed voor je mentale welzijn, helemaal als je er ook in gaat wandelen –> goed voor brein én je lijf.
- Ik ben dol op hobby’s! Heb er eerder teveel dan te weinig, zoals lezen, muziek of een podcast luisteren en tegenwoordig schminken.
- Dit wordt aangeraden door psychologen, echt waar! Yoga, mindfulness, mediteren of ademhalingsoefeningen. Je vindt wat voorbeelden in de snelle online cursus Houd tijd over.
- Schrijven in een (dag)boekje kan ontzettend veel ruimte geven, maar ook het opschrijven wat jou energie geeft en dat vervolgens gaan doen helpt bij het verminderen van stress
- Maak een leuke dingen lijst met alle dingen (groot en klein) die je positieve energie opleveren. Zo heb je altijd iets om uit te kiezen.
- Ik ga graag en vaak op vakantie, even ontspannen op een andere plek. Het liefste met een sauna in de buurt, zoals dit wellness vakantiepark.
De relaxte leraar
Dit blog is een voorproefje voor mijn nieuwe boek De relaxte leraar. Als je je nu inschrijft voor de boekpresentatie op 17 mei, maak je kans op de online cursus Relaxed voor de klas. De eerste tien aanmeldingen krijgen deze gratis!