Door Chantal. Achterin de klas hebben wij in onze boekenkast junior woordenboeken staan van het merk van Dale. Veel kinderen weten nog niet hoe ze met een woordenboek moeten werken. Ik geef je tips om te oefenen met het woordenboek en verschillende werkvormen.
Waarom oefenen met een woordenboek?
Het is belangrijk dat kinderen leren werken met een woordenboek om verschillende redenen die hun taalontwikkeling, zelfstandigheid en leervermogen bevorderen. De belangrijkste voordelen zijn:
1. Woordenschat uitbreiden
Kinderen leren nieuwe woorden en hun betekenis, waardoor hun actieve en passieve woordenschat groeit. Dit helpt bij lezen, schrijven en communiceren.
2. Begrijpend lezen verbeteren
Door onbekende woorden op te zoeken, krijgen kinderen een beter begrip van teksten. Dit is essentieel voor succes in vrijwel alle schoolvakken.
3. Zelfstandig leren
Kinderen leren hoe ze zelf oplossingen kunnen vinden, in plaats van direct hulp te vragen. Dat vergroot hun zelfvertrouwen en zelfstandigheid.
4. Spelling en uitspraak van woorden
In een woordenboek staat vaak de juiste spelling, klemtoon en soms ook de uitspraak van woorden. Dit helpt bij correct schrijven en spreken.
5. Alfabetische volgorde oefenen
Het zoeken in een woordenboek helpt kinderen bij het oefenen van alfabetische volgorde en ordeningsprincipes, wat ook handig is voor andere informatieve bronnen zoals encyclopedieën of internet.
6. Taalbewustzijn ontwikkelen
Door betekenissen, woordsoorten, synoniemen en voorbeelden te zien, krijgen kinderen meer inzicht in hoe taal werkt. Ze leren bijvoorbeeld dat één woord meerdere betekenissen kan hebben.
Activiteit met een woordenboek
Tijdens de volgende activiteit werken de kinderen met een woordenboek aan de uitbreiding van hun woordenschat. Ook werken ze aan kerndoel 12 ( Nederlands – Taalbeschouwing, waaronder strategieën – kerndoel 12 – SLO). Ik heb deze activiteit ingezet in groep 4/5 . De kinderen uit groep 5 werken samen met de kinderen uit groep 4.
Instructie woordenboek
Ik begin de activiteit met een instructie over het woordenboek. Daar worden de vragen beantwoord zoals; wat is een woordenboek? Wat kan je met een woordenboek? Hoe zoek je iets op in een woordenboek? We bekijken met elkaar het woordenboek, de woorden en de betekenissen daarvan. De kinderen hebben nu al meer kennisgemaakt met het woordenboek. Ze gaan verder met het kennismaken, tijdens de verwerking van het werkblad. De kinderen worden in tweetallen ingedeeld, waarbij er een groep 4 en een groep 5 leerling samenwerken.
Oefenen met een werkblad
De kinderen krijgen het werkblad (A3), een set dobbelstenen en zorgen voor kleurpotloden en/of stiften. Voor deze activiteit maakt het niet uit of de dobbelstenen 6,10 of 20 zijden hebben. Wanneer er groepjes zijn die dobbelstenen hebben met meerdere zijden, komen er weer andere woorden aanbod.
De kinderen nemen het werkblad en beginnen met het gooien van een dobbelsteen. Deze staat voor het bladzijdenummer. Het verschilt per woordenboek waar de woorden beginnen. Wij hebben afgesproken om te tellen vanaf de eerste bladzijde met woorden. Daarna worden de andere dobbelstenen gegooid, deze worden bij elkaar opgeteld en het aantal staat voor het woord op de bladzijde.
De kinderen komen bij een woord uit en schrijven dat op in het vakje. In het vakje daaronder vullen ze de betekenis in en in het grote vak, maken ze een tekening bij dit woord.
Deze handeling herhalen de kinderen nogmaals alleen met een dobbelsteen meer en daarna nogmaals met weer een dobbelsteen erbij.
Omdat elk groepje een ander aantal gooit met de dobbelstenen, heb je allemaal werkbladen met verschillende woorden.
Na deze activiteit bespreken we met elkaar de woorden die de kinderen hebben geleerd. De ene keer doen we dit klassikaal en de andere keer doen we dat door een speeddate met andere groepjes. Ze vertellen elkaar dan over de gevonden woorden en ze leren zo weer van elkaar.
Hoe oefen jij met het woordenboek met de klas?
