Door Suzan. Ik leer je graag hoe je waardevol kunt communiceren met je kind. Boos worden of rustig blijven, wat doe je?
Boos worden of rustig blijven?
Stel je eens voor …
Stel je eens voor als vader, moeder, pedagogisch medewerker, opa of oma:
‘Jouw’ kind steekt zomaar de weg over. Jij roept hem terug en begint dwingend uit te leggen dat dat heel gevaarlijk is en welke regels hij heeft overtreden. Je moet eerst naar links, rechts, links kijken…heb je dat gedaan? Intussen zit je hartslag tot aan het plafond. Je bent geschrokken, maar je reageert boos. Hij had wel onder een auto kunnen komen.
of
‘Jouw’ kind wil niet aan tafel blijven zitten en heeft ook zijn bord niet leeg gegeten. Je eist dat hij blijft zitten en in ieder geval wacht tot iedereen klaar is. Je kind begint uit te dagen en trekt de aandacht negatief naar zich toe. Uiteindelijk dreig je met het wegnemen van het toetje als hij niet blijft zitten. Intussen vraag jij je af wat je anders kunt doen, want je maakt je zorgen over zijn gezondheid en je vindt het fatsoenlijk dat hij rekening leert houden met anderen.
Waarde(n)vol communiceren met een kind wat is dat?
Sinds 5 jaar werk ik als docent en geef cursussen ouders en opvoeders. Graag wil ik jonge ouders/opvoeders meer vertellen over het waarde(n)vol communiceren met kinderen.
Voorwaarde is dat je zo min mogelijk strijd wilt in de opvoeding en zo veel mogelijk wederzijds belang. Dit begint met het onder ogen komen van je eigen waarden en normen. Jouw waarden en normen heb jij in de loop der tijd gevormd vanuit opvoeding, ontwikkeling en contacten met anderen. Hoe beter je deze kent hoe beter je weet welke je belangrijk vindt. Want daar botst het vaak met een kind.
Jouw waarden en normen zijn (nog) niet de zijne. De regels en de afspraken die hier bijna onzichtbaar aan zijn verbonden worden vaak duidelijk uitgesproken door ons. Wij beoordelen iets met goed of fout en communiceren dit met het kind. Hier komen onze gevoelens en behoeften bij kijken waardoor er een bepaalde lading aan de boodschap hangt…welke nogal eens voor welles/nietes kan zorgen….met strijd tot gevolg.
Hoe kan het nu anders? Boos worden of rustig blijven?
‘Jouw’ kind steekt zomaar de weg over. Je uit je eerste emotie en gaat dan nadenken, rust. Hierna kniel je neer en je vertelt rustig met bijhorende mimiek dat je heel erg bent geschrokken. Weet hij waarom? Nee? Je legt rustig uit waar je bang voor was/bent. Dat er een auto over hem heen zal rijden. Snapt hij dat? Check dit? Dan vraag je weet hij hoe het beter zou kunnen? Ja? Het kind legt dit zelf aan jou uit en jij vult eventueel aan. Nee? Dan leg je uit wat de regels zijn. Laat je kind de regels herhalen, dus als er een weg aankomt wat dan? Een volgende keer waarschuw je hem op tijd er komt een gevaarlijke weg aan, weet je nog wat we hebben afgesproken? Laat hem dit hardop vertellen. Complimenteer hem met woorden en gebaren als het goed gaat. Super fijn dat je zo goed oplette en bleef staan.
Nu vinden er op een dag vele van deze situaties plaats waarover je regels en afspraken hebt gemaakt op basis van jouw waarden en normen: kleren aantrekken, op tijd op school zijn, bord leeg eten, op tijd naar bed, snoepjes eten, jou in de reden vallen, een broertje slaan, met spullen gooien, enz….
7 belangrijke vragen voor jezelf
Als je niet uitkijkt ben je de hele dag de ‘politieagent’ en bezig met het handhaven van de regels! Hoe dat nu te voorkomen? Beantwoordt de onderstaande vragen eens voor jezelf en noteer ze eventueel:
Welke regels zijn voor jou echt belangrijk?
Vanuit welke waarde en normen zijn deze ontstaan?
Wat is jouw gevoel erbij?
Kun je achter dit gevoel jouw behoefte ontdekken?
Communiceer je jouw gevoel en behoefte met je kind?
Heeft je kind misschien ook een behoefte?
Houd je rekening met de gevoelens en behoeften van je kind?
Geweldloze Communicatie
Mijn cursussen zijn gebaseerd op de Geweldloze Communicatie (GC). GC wil ons dieper bewust maken van het feit dat wat anderen zeggen en doen wel de aanleiding, maar nooit de oorzaak van onze gevoelens kan zijn. Onze gevoelens zijn het gevolg van de opstelling die we zelf kiezen ten aanzien van wat anderen zeggen en doen en ook ten aanzien van onze eigen behoeften en verwachtingen op dat moment.
Ook wij hebben te maken met vermoeidheid, stress enzovoort waardoor we niet altijd in zijn voor een gesprek en rustig blijven is ook niet altijd makkelijk. Dit uiten is ook zeer verhelderend. Maar jij bent de volwassenen en zult de communicatie open en op een hoger plan moeten krijgen als het misloopt. Naar je kind staan brullen is niet de volwassen manier. Dan staat er een kind tegenover een kind. Pak je volwassen rol. Adem diep in en uit en ga op zoek naar antwoorden op bovenstaande vragen. Wat maakt jou nu zo boos?
In gesprek met je kind
Nog even terug naar het andere voorbeeld: ‘Jouw’ kind wil niet aan tafel blijven zitten en heeft ook zijn bord niet leeg gegeten.
Hopelijk hebben de bovenstaande vragen je al antwoorden gegeven op het niveau van waarden/normen, regels/afspraken en gevoelens/behoeften. Komt het bovenstaande voorbeeld vaker voor dan bespreek dit met je kind. Weet je waarom ik wil dat je je bord leeg eet? Weet je waarom ik wil dat je aan tafel blijf zitten? Leg het uit, dit kun je al uitleggen aan kinderen van twee jaar. Praat over wat maakt dat jij dit zo wilt aanpakken.
Kinderen kennen onze achterliggende behoeften niet altijd. Ik zou het fijn vinden als je blijft zitten en je bord leeg eet want ik maak me zorgen over…. Vervolgens zal je kind zijn gevoel, behoefte of mening ;) uiten. Dit kan goed het tegenovergestelde zijn van wat jij wilt. Toch is het prettig als je deze niet meteen van tafel veegt en dus serieus neemt. Hoe zie jij het dan voor je? Luister hiernaar en kijk of je tot een compromis kunt komen.
Vaak hoor ik mensen zeggen: “Jeetje dat kost veel tijd, is dat niet pappen en nathouden? Ze moeten maar gewoon luisteren.” Tja dat kan ook, en dat gebeurt ook als ik het echt beter weet. Toch vind ik het reuze interessant om de leefwereld van het kind te onderzoeken en zijn autonomie te waarderen en te laten groeien.
Eerste hulp bij boosheid
Geef de kinderen duidelijkheid, zekerheid en veiligheid op gepaste afstand. En maak bewuste keuze’s om al dan niet in te grijpen met de volgende vragen:
Wat is het ergste dat er kan gebeuren?
Wat is het minst erge dat er kan gebeuren?
Wat zal er waarschijnlijk gebeuren?
“Bij de opvoeding moeten we ons afvragen of we de kinderen GROOT of klein willen krijgen.”
De volgende column zal gaan over positief communiceren, nu je je waarden en normen hebt onderzocht en weet wat je wel en niet wilt…hoe zeg je het dan op een duidelijke en positieve manier.
Uitgelichte Afbeelding van PR Image Factory/Shutterstock