Thematisch werken betekent dat verschillende vakken in een breed thema aangeboden worden. Kennis is hier van belang om de verbinding tussen de vakken te leggen. Ook wordt de nieuwe leerstof zo gekoppeld aan al bestaande kennis waardoor het ook beter beklijft. Ik heb een kijkje mogen nemen op de Alan Turingschool en dat was erg inspirerend!
Wat is thematisch werken?
In het kleuteronderwijs wordt bijna alleen maar thematisch gewerkt: verschillende doelen worden verwerkt binnen een thema, zoals ziek zijn of thema dieren. In de midden- en bovenbouw worden vakken vaak los van elkaar gegeven met een methode, ook de zaakvakken. Bij thematisch onderwijs kun je ook diverse vakken samenbrengen in een thema en hoef je dus niet altijd de methodes gebruiken. Ook dit kan heel goed in de middenbouw en de bovenbouw van het basisonderwijs. Zo kun je bij het SLO verschillende leerdoelen aan elkaar koppelen in een thema, lees er hier meer over.
Bijna alles wat je moet weten over thematisch onderwijs
In het goede boek Bijna alles wat je moet weten over thematisch onderwijs koppelen Martin Bootsma en Eva Naaijkens (o.a. bekend van het boek En wat als we nu weer eens gewoon gingen lesgeven?) thematisch werken aan kennisoverdracht en goed en doelgericht taalonderwijs. In het boek lees je hoe je als basisschool thematisch onderwijs kunt ontwerpen en geven, waarbij je niet alleen de zaakvakken aanbiedt, maar waarin je ook onderdelen van het taalonderwijs, burgerschap, digitale geletterdheid en de creatieve vakken onderbrengt.
Bekijk het boek hier.
Visie op thematisch onderwijs
In het boek lees je dat goed thematisch onderwijs start met een duidelijke visie als school. Deze visie moet je naar mijn mening opbouwen als team en moet staan voor wat jouw school uniek maakt. Elke school heeft de opdracht om zorg te dragen voor de brede ontwikkeling van leerlingen. Maar hoe je dat doet, daar past de visie van je school bij. Hier moet je voor samenwerken binnen je school. De Alan Turingsschool heeft dit goed voor elkaar, ze zijn wederom als Klassewerkplek aangewezen, bekijk het hier.
De thema’s bij de Alan Turingsschool duren zo’n vier weken waarin er ook veel aandacht is voor rijke teksten. Er worden samen boeken en teksten gelezen en uitgediept, zoals door een karakterschets te maken, de verhaalstructuur te bespreken, emoties in een grafiek te verwerken en ook zelf verhalen te schrijven. Aan het einde van een thema is er regelmatig ook een week waarin het thema wordt verwerkt in creatieve vakken en maakonderwijs.
Vakken in samenhang aanbieden
In het boek lees je dat de Alan Turingschool hun thematisch onderwijs samenstelt met verschillende kerndoelen uit meerdere leesgebieden, zoals geschiedenis, aardrijkskunde en natuur en techniek. Daarnaast wordt ook vaak taalonderwijs, (wereld)burgerschap en creatieve vakken eraan toegevoegd. Taalonderwijs is hierbij een groot goed, omdat beheersing van de mondelinge en schriftelijke taal cruciaal is voor het vervolgonderwijs, ook om je staande te kunnen houden in de samenleving.
Leren vanuit doelen
Ik was erg onder de indruk dat het voor leerlingen ook zo zichtbaar is waar ze aan werken in de klas. Er is een grote themamuur, die er ook strak en overzichtelijk uitziet. Hierin staan de doelen van het thema, een kunstwerk en een gedicht van de week die besproken worden, de tijdlijn van geschiedenis, onderzoeksvragen en onderzochte teksten. Er is een zichtbare doorgaande lijn door de hele school. Er wordt gebruik gemaakt van expert-leraren die allemaal zo hun eigen expertise hebben en ook ingezet kunnen worden bij de themavoorbereiding. Hier is ook veel tijd voor, omdat allerlei organisatorische punten goed centraal geregeld zijn. Wat hierin ook fijn is om te weten, is dat het team er al aardig wat jaar op heeft zitten en zo de tijd heeft genomen om thematisch onderwijs goed in te zetten. Ik wil vaak te snel en te veel tegelijk, rust hierin en een goede lijn opzetten is dus belangrijk.
Hoe ik thematisch werkte in de klas
In de groep 3 waar ik pasgeleden werkte, heb ik een klein aanzetje gegeven tot thematisch werken. Later, toen mijn taak daar erop zat, is er ook een schoolbreed thema opgepakt en zoals ik dat kon zien was het een groot succes. Toen ik in groep 3 werkte, deed ik dit eigenlijk alleen. Aan de ene kant fijn, want ik kon snel schakelen, aan de andere kant zou het tijd schelen om hierin samen te werken en ook de doorgaande leerlijn goed in de gaten te houden.
Met de directeur samen ontdekte ik dat we voor wereldoriëntatie niks hadden in groep 3. We besloten goed te kijken naar de kernen van Veilig leren lezen en hier vervolgens thema’s uit het boek Begrijpend lezen in een doorlopende leerlijn van Marita Eskes. Ik schreef hier al over in het blog over technisch leren lezen. Het eerste thema was Ridders en kastelen waar ik ook veel informatie uit de geschiedenis kon vertellen. Ik gaf elke week in de middag les over de middeleeuwen, op het niveau van groep 3. Maar we bespraken zo, met wat behulp van filmpjes, waarom kastelen werden gebouwd, hoe ze werden gebouwd, wat de voordelen en nadelen ervan waren, etc. Ik las veel voor over ridders en we lazen wat teksten tijdens het samenleven en/of duolezen.
In de middag hadden we dan wel even de tijd, dus koppelde ik er na de (geschiedenis/aardrijkskunde) les ook vaak een creatieve activiteit aan, met een leerdoel van SLO op creatief gebied. Soms koos ik alleen voor het overnemen van bordwerk, zodat de leerlingen ook woorden leerden schrijven en soms koos ik ervoor om met bepaald materiaal te werken, zoals klei. Het was dus ook best wel wat werk om zelf voor te bereiden, maar dit vond ik wel fantastisch om te doen, dus gaf het ook weer energie. Vooral als de leerlingen er ook helemaal op aan gingen en de kennis opslurpten.
Ik ben dus een groot voorstander van thematisch werken in de klas, mits je er de tijd voor krijgt om dit goed (gezamenlijk) voor te bereiden.
Er staat een affiliate link in dit blog. De foto’s heb ik mogen maken tijdens het bezoek aan de Alan Turingschool.