Door Helga. Tekenen zegt meer over kinderen dan we denken, daarin is een schat aan informatie verborgen. Ik vind het zo fijn dat ik nu een kindertekening kan lezen en begrijpen.
Het is ontzettend fascinerend! Zo waardevol bij mijn werk als kindercoach. Wat zou het geweldig zijn als alle volwassenen zich aansluiten bij de taal van de beelden… bij de taal van de kinderen.
Het detectivewerk kan beginnen…
De schoonheid van een kindertekening
De wereld…
Wat bestaat de wereld toch uit veel symbolen. Zij geven een boodschap, wens of gedachten weer.
Als een kind iets tekent, vertelt hij daarmee in werkelijkheid iets over zichzelf, een deel van zijn persoontje. Als je iets tekent, teken je ook jezelf. “Een kijkje in het bestaan en de overtuigingen van het kind, zijn binnenwereld”.
Ieder kind zit vol beelden. Al die beelden zoeken een uitweg, een plek waar ze zichtbaar kunnen worden. Behalve veel plezier biedt tekenen kinderen de mogelijkheid om hun ervaringen en emoties te uiten en een plaats te geven. Een kind vertelt op papier wat hem bezighoudt, verwart, plezier geeft, maar ook wat hij nodig heeft. Tekeningen zijn spiegels waarin de belevingswereld van dat moment zichtbaar wordt gemaakt. Het is een beetje toveren want elk gewenste situatie kan worden weergegeven.
Kinderen die niet of heel weinig tekenen
Dit kan allerlei mogelijke oorzaken hebben. Het kind kan de behoefte hebben om opgedane indrukken in stilte te verwerken. Kinderen zijn actief (spelen en doen) en passief (kijken en observeren) maar wij vergeten dat kinderen ook een soort trancetoestand nodig hebben. Alle informatie daalt in zo’n toestand in. Het lijkt alsof ze verdoofd zijn. Ouders en leerkrachten zeggen dan wel eens: “Kom op, ga eens wat doen”. Deze fase komt dagelijks even voorbij. Dan zijn ze zeer weinig productief. Meestal gaat het vanzelf weer over.
Het tekenen
Wie kent dat niet: je kind zit steeds met zijn vingers in het eten. De eerste tekening ontstaat dan al, namelijk het smeren. Het kind laat een spoor achter. Een hele ontdekking: ”Dit maak ik en het blijft! Ik kan iets aan de wereld toevoegen, ik heb er invloed op”. Kinderen gebruiken daarvoor de middelen die er zijn zoals eten, zand en schuim in bad. Als een kind begint met (functioneel) tekenen start het altijd, overal ter wereld, met krabbelen. Gaandeweg zie je meer structuur ontstaan. Is een kind ouder (dan 2 jaar) als het begint met tekenen zal het doorgaans korter in een bepaalde fase blijven. Aan de tekening van een kind kun je herkennen waar het kind zich bevindt in zijn ontwikkeling. In welke fase zit het kind? Klopt dat met zijn werkelijke leeftijd? Het kijken naar de tekeningen van het kind kan een grote bijdrage leveren aan het leren kennen van het unieke van ieder kind.
Waarom een kind laten tekenen?
Als je het als opvoeder even niet meer weet. Je weet niet wat er aan de hand is, je kan er je vinger niet opleggen. Het kind vindt het lastig om erover te praten of wil dit niet. Op dat moment is het fijn om de beeldentaal te kennen. Want wat het niet met woorden kan zeggen, kan het kind tekenen. Gewoon om het kind beter te begrijpen. Het is eigenlijk een tweede taal erbij. Als we naar de tekening van kinderen leren kijken kan een beeld ontstaan waar de ontwikkeling van een kind stagneert en wat er nodig is om een kind te ondersteunen om zo de omstandigheden voor verdere ontwikkeling zo gunstig mogelijk te maken.
Lees ook: JE PEUTER UITDAGEN MET TEKENEN
Hoe doe je dat dan?
Bij het bekijken van tekeningen kijken we naar wie de tekenaar is en hoe hij functioneert. Het is super belangrijk dat je zorgvuldig en zuiver met tekeningen omgaat. Respect staat daarbij voorop. Ik neem eerst de tijd om een tekening te lezen en begrijpen. Daarna gaat het om de 1e indruk: wat is het eerste wat in me opkomt? Wat valt mij meteen op? Waar wordt mijn oog naartoe getrokken? Vervolgens kijk ik naar de technische kant van de tekening zoals bladvulling, bladindeling, lijn gebruik, kleurgebruik, vormen, dynamiek, figuren en getallen. Ik maak bij het bekijken en onderzoeken van de tekeningen gebruik van de schijf van 5: kleur, interactie, energie, symboliek, tijd en ruimte. Het schema tijd en ruimte (vlakverdeling) en het schema ‘ik’ gebruik ik pas als het kind de tekening niet meer draait tijdens het werk, meestal bij kinderen vanaf 4 jaar. Als laatste combineer ik al deze dingen met wat ik van het kind weet “als losse puzzelstukjes in een puzzel”. Denk er wel altijd aan dat het een momentopname is. Als bepaalde dingen, thema’s, kleuren steeds terugkomen ga ik me afvragen of er iets speelt. Tijdens mijn werk als kindercoach kan ik ook energetisch tekenen met kinderen. Dit is tekenen met energie en beweging.
Nieuwsgierig geworden…? Lees dan mijn vervolgblog waarin ik een krabbeltekening ga lezen.
De blogs daarop volgend ga ik een menstekening, boomtekening en huistekening lezen. Tekeningen om een kind snel te leren kennen.
Uitgelichte foto: Shutterstock