Lusanne bedacht een fantastische manier om de doelen bij de leerlingen te checken. Elke dag haalt ze ook doelen terug van eerder gegeven lessen, zodat ze een goed overzicht heeft op de doelen op een later moment ook nog in het geheugen zitten, de vergeetcurve. Ze deelt haar manier van werken graag met jullie. Het bespaart enorm veel tijd, want je hoeft veel minder na te kijken.
Ik interviewde Lusanne Stap hiervoor, daarom staat alles in de ik-vorm. Inmiddels heb ik, Maike, de terugblik en doelencheck ook ingezet in de klas. Hier vind je een link naar een bestand in Canva dat je kunt aanpassen.
Waarom ben je begonnen met de terugblikken en de doelenchecker?
“Doelencheckers en terugblikken werken voor mij ontzettend goed, zo houd ik goed bij wie aan welk doel werkte en/of het heeft behaald. Ik check aan het begin van de dag en en aan het einde van de dag. Het zorgt ervoor dat ik aan het einde van de dag een overzicht heb van wie het doel nog na een paar uur weet. Ik kan het doel wat checken direct na de les, dan zal misschien wel die 80, 90 procent het inderdaad halen. Maar twee uur later, zit het er dan nog steeds in? Dan zul je zien dat het alweer een stukje minder is en weet je ook wat je de volgende dag extra mee terugpakken. Dus weer herhalen voordat die vergeet curve zich helemaal inzet en dus nog een keertje instructie geven voor die kinderen.
Dus het is voor mij een dubbele check om te zien of mijn les daadwerkelijk zo goed was dat iedereen het inderdaad nog steeds begrepen heeft aan het eind van de dag. Daarmee kan ik dus eventueel kinderen die toch nog net iets meer oefening nodig hebben om het helemaal te kunnen begrijpen checken. Sommige kinderen zie je meteen schrijven, dan weet je dat ze het begrepen hebben.
Veel mensen vinden het teveel administratief werk, maar ik vind het juist enorm meevallen. Je begint met de leerdoelen heel helder voor de geest krijgen. Zowel van je “eigen” leerjaar, als het jaar ervoor en erna. Als je die eenmaal helder hebt, is het alleen bijhouden wie welke doelen wel of niet heeft behaald. Door dit systeem heb ik zoveel overzicht! Het werkt een stuk makkelijk, ik weet precies aan welke doelen we in het jaar werken en ik hoef veel minder na te kijken! Ik kijk dus niet meer elk schrift na, 30 x de vakken die je op die dag hebt, reken maar uit… Ik check de terugblikken en de doelencheckers en dat is het! Het kost me nu zo’n vijf minuten om een doelenchecker en een terugblik te maken voor een dag, die tijd haal ik dus ruimschoots in door niet meer alles na te kijken.”
Wat is een doelenchecker?
“In de doelenchecker checken we wat de leerlingen nog weten van de doelen van die dag. Wat hebben ze op dat moment op de dag moeten leren? Ik check dan rekenen, spelling en taal. En soms ook WO als ze dat hebben gehad, of ik laat ze iets extra’s lezen.”
Voorbeelden
Voorbeelden doelenchecker groep 3 Maike
Hier vind je een link naar een bestand in Canva dat je kunt aanpassen.
Wat zijn de terugblikken?
“Bij de start van de dag ligt er op elke tafel een blad klaar met terugblikken. Daar staan verschillende vakken op die telkens terugkomen: taal, rekenen, spelling. Bij taal herhaal ik bijvoorbeeld de woordsoorten. En een vak dat afwisselt: de ene keer lezen, de andere keer WO. Soms is dat dus nieuwe woorden lezen, nieuwe categorieën lezen (met bijvoorbeeld wat woorden die ze hardop, maar wel zachtjes voor zichzelf kunnen lezen en oefenen. Maar het kan ook vanuit een WO les komen en moeten ze antwoord kunnen geven op een aantal vragen.
Ik kies uit verschillende doelen om terug te laten komen. Het doel van de dag ervoor bijvoorbeeld. We hebben net grote deelsommen splitsen gehad. De volgende dag doe ik dat weer om te kijken of ze het de volgende dag nog steeds weten. Vervolgens kan ik daar in mijn les dan weer op terugkomen. Of ik pak het op een andere dag nog eens terug.”
Voorbeeld terugblikken
Voorbeeld terugblik groep 3 Maike
Hier vind je een link naar een bestand in Canva dat je kunt aanpassen.
Waar haal je de doelen vandaan?
“Ik kijk naar de cruciale doelen van het leerjaar, die heeft onze stichting op papier gezet. Wat moeten de leerlingen echt aan het einde van het schooljaar kennen en kunnen? Maar we zijn nu ook als team en leerteam bezig. Welke doelen zijn cruciaal? Wat kunnen we laten zitten, ook vanuit de methode? Daar maken we ook al keuzes in. Dus ik kijk goed naar eind groep zes en daar pas ik de terugblikken en doelencheckers op aan. Welke doelen zijn echt cruciaal om van groep zes naar zeven te kunnen, om door te kunnen stromen? En daar focus ik me op met de terugblikken en de doelencheckers.”
Maike: Ik werkte in de kleuterklas ook graag met de doelen van groep 1/2 en wist zo precies wie wat wanneer wel of niet had behaald. Op een andere school waar ik werkte gebruikten we de leerlijnen van Onderwijsgek als cruciale doelen, die van SLO zijn wat mij betreft veel te uitgebreid beschreven.
Een kijkje in groep 6
“Wat ik vooral veel oefen? De woordsoorten en de zinsdelen van de werkwoordspelling. En bij rekenen: cijferend delen, cijferend vermenigvuldigen, klokkijken en metriek stelsel, want dat komt in de methodes niet altijd terug.
Met cijferend vermenigvuldigen schrijf ik twee of drie sommen op. Bij klokkijken zet ik een klok digitaal en een klok analoog neer, zodat ze het heen en weer kunnen invullen. Bij metriek stelsel zet ik neer: één meter is hoeveel centimeter? Dan moeten ze die rijtjes invullen, automatiseren dus, maar ook herhalen. Soms stop ik er ook wel een grappige vraag in. Of dat ik verhaaltjessommen maak met de namen van de kinderen erin. Of bij zoek het onderwerp: Jantje en Pietje lopen naar het park (en dan zitten die namen in mijn klas). Zo zijn we bijvoorbeeld op schoolreisje naar de Efteling geweest en maak ik daar zinnen bij waarbij ze een streep onder het onderwerp of de persoonsvorm moeten zetten.
De afgelopen tijd hebben we alleen maar herhaling gehad, dan vraag ik bij spelling: schrijf vijf kilowoorden op. Maar vanaf blok drie komen de nieuwe categorieën. En dan vraag ik ze in de doelenchecker en terugblik ook om de regels van die categorie. Dan moeten ze natuurlijk ook voorbeelden geven. Want ze kunnen het allemaal zo opdreunen, maar toepassen is een ander verhaal.”
Werk je nog wel in werkboeken?
“Jazeker! De leerlingen kijken dat dan zelf na. Soms zijn er pagina’s leeg en ik check het amper, daar heb ik de doelenchecker voor! We geven de werkboekjes dan ook niet mee naar ouders. En als we dat wel doen, heb ik een goed verhaal. Ik kijk op een andere manier na en ga dus niet alle schriften en werkboeken af.”
Differentieer je ook?
“Meestal heb ik voor iedereen dezelfde doelen, want ook iedereen moet deze halen. Heel soms is er een leerling met een eigen leerlijn, die krijgt doelen die daarbij horen. En ook heel af en toe maak ik er een met plussommen.”
Heb je nog iets toe te voegen?
“Ik hoop dat het administratieve verlichting geeft en een goede kennis van de leerlijn en de doelen. Wat is cruciaal en wat niet? Waar moet ik echt op herhalen en wat niet? Dat het handelen van de leerkracht versterkt wordt. Ook ik kan mezelf telkens weer verbeteren, maar dit heeft voor mij wel voor verlichting en meer inzicht gezorgd.”
Dank je wel Lusanne! Ik hoop ook dat het veel leerkrachten zal helpen hun werk nog beter te doen :).