Fijne motoriek activiteiten voor peuters

Fijne motoriek activiteiten voor peuters

Door Yvonne. In deze blog lees je over wat motoriek is, het verschil tussen grove en fijne motoriek en hoe je de fijne motoriek samen met peuters kunt oefenen door middel van leuke activiteiten.

Motoriek, wat is dat?

Volgens de ‘Van Dale’ betekent motoriek: betrekking hebbend op de lichaamsbewegingen.
Je lichaam maakt bewegingen (grote en kleine; hierover straks meer). Deze bewegingen worden aangestuurd door de grote hersenen. Hier zitten kleine gebieden die met elkaar verbonden zijn, maar ook met onze spieren. Het klinkt allemaal heel ingewikkeld, maar als je vanaf de geboorte ziet wat baby’s uit zichzelf gaan doen, dan lijkt het wel vanzelf te gaan. Dat gaat het vaak ook, maar je moet kinderen wel beweging aanbieden om het te oefenen.  Meer over de motorische ontwikkeling kun je hier lezen.

Welke soorten motoriek zijn er?

De motorische ontwikkeling onderscheidt zich in de grove en fijne motoriek.
Onder grove motoriek verstaan we alles waarbij grote bewegingen nodig zijn: rennen, hinkelen, klimmen, een bal gooien en vangen, etc. Over de grove motoriek en hoe deze te stimuleren lees je meer in deze blog van juf Maike.

Fijne motoriek is vooral de kleine bewegingen. De (kleine) bewegingen vanuit de schouder, arm, elleboog, pols, hand en vingers.

Waarom is het belangrijk om te oefenen met de fijne motoriek bij peuters?

Bij fijne motoriek denken we vaak meteen aan schrijven. Dat doen peuters natuurlijk nog niet, maar door de fijne motoriek met leuke activiteiten te oefenen, kunnen ze de fijne motoriek zo ontwikkelen dat het leren schrijven later vloeiend verloopt.
Zoals al eerder beschreven, loopt de fijne motoriek van de schouder naar de vingers. Ook in deze volgorde verloopt de fijne motoriek: eerst zijn de bewegingen vanuit de schouder nog groot, maar worden steeds kleiner en zo gaat dit door tot ook met de vingers hele kleine voorwerpen opgepakt kunnen worden. Een jonge peuter heeft bijvoorbeeld nog een groot papier nodig om heerlijk op te kunnen krassen, maar een bijna vier-jarige peuter kan al een prachtige tekening maken op een A4 blaadje.

10 leuke activiteiten om de fijne motoriek te oefenen

1. Droogrekje

Hang een klein droogrekje met knijpers in je huishoek. De peuters kunnen dan de poppenkleertjes ophangen met de knijpers. Door met de knijpers te oefenen versterken ze de hand- en vingerspieren, en daarmee ook de fijne motoriek.

Fijne motoriek activiteiten voor peuters

2. Sensomotorisch materiaal

Sensomotorisch materiaal is materiaal waardoor de peuters, behalve de fijne motoriek, ook leren voelen aan verschillende materialen. Meer informatie lees je in deze blog van Juf Maike:

Voorbeelden van sensomotorisch materiaal waar peuters dol op zijn:
– Gelballetjes (ook wel bekend als Orbeez). Die koop je hier.
– Zand of magnetisch zand
– Klein materiaal als macaroni en boontjes, pluche bolletjes, rijst, bloem, lollystokjes
(Kijk ook eens in je knutselhoek; daar ligt vast genoeg materiaal wat je hiervoor kunt gebruiken.)
– Water (warm of koud)
– IJsblokjes
– Scheerschuim

Voeg bij het materiaal bijvoorbeeld kleine lepeltjes en kleine bakjes. Hierdoor oefenen ze met het materiaal niet alleen de pincetgreep, maar ook meteen de fijne motoriek door de bakjes te gaan vullen. Voor de wat oudere peuters kun je ook (grote, plastic) pincetten toevoegen.

Fijne motoriek activiteiten voor peuters

3. Verven en tekenen

Hier kun je op verschillende manieren de fijne motoriek oefenen:
– Gebruik een schildersezel, zodat ze op een verticaal vlak kunnen schilderen of tekenen. Zo oefenen ze weer andere spieren dan aan tafel.
– Op de grond liggend met een groot stuk behangpapier. Zet bijvoorbeeld klassieke muziek op met een snel en langzaam tempo. Laat de kinderen proberen om op het juiste tempo van de muziek op het papier te krassen.
– Met vingerverf. Laat de peuters eens ontdekken hoe vingerverf voelt en laat ze op een groot blad ontdekken hoe de kleuren op het papier komen….en laat ze vooral lekker ontdekken hoe ze hun handen zelf vol kunnen krijgen met verf!
– Laat ze zelf tekenen op grote bladen papier met dikke (driehoekige) potloden of wasco krijtjes.
In ieder geval niet te dunne tekenmaterialen.

Fijne motoriek activiteiten voor peuters

4. Scheuren en propjes maken

Laat ze beginnen met kranten te scheuren. En er daarna lekker proppen van te maken.
Als het scheuren in dikker papier niet meteen lukt, scheur dan een stukje voor en laat ze van daaruit zelf verder scheuren. Met stukjes crêpepapier kunnen ze ook propjes maken.

5. Knippen

Sommige peuters willen graag leren knippen. Wij hebben daarvoor speciale scharen met een veertje waardoor de schaar vanzelf weer opengaat na het knippen. Knippen in een groot papier is best wel lastig, gebruik bijvoorbeeld om te oefenen met knippen:
– Smalle vlechtstroken; deze kunnen ze in kleine stukjes knippen.
– Klei; leg wat oude schaartjes bij de klei.
– Vouwblaadjes (niet te dik papier); de wat meer gevorderde peuter kan deze in hele kleine stukjes knippen (en daar uren mee bezig zijn).
Let op: Het komt weinig voor, maar sommige peuters hebben al een voorkeurshand. Zorg dus dat je ook schaartjes voor linkshandigen klaar hebt liggen, zodat het knippen makkelijker gaat voor deze peuters.

6. Plakken

Al het gescheurde en geknipte papier kan ook worden opgeplakt!
Plakken vinden peuters altijd heerlijk om te doen. Met een klein kwastje, lijmpotje en papier kunnen ze heerlijk een tijd bezig zijn en ontdekken. Bij veel jonge peuters komt er geen snipper papier op het blad, maar die gebruiken de lijm als sensomotorisch materiaal; het ontdekken van de lijm op hun hand en op het papier. De oudere peuters kunnen vaak al heel precies lijm op het papier smeren en dan alle kleine geknipte stukjes erop plakken met hun vingers.

7. Klei

Het staat vast bij alle peuterspeelzalen in de kast: Klei!
Laat ze heerlijk de klei ontdekken: balletjes rollen, stukjes klei eraf halen, grote stukken klei plat maken met je hand, etc. Je kunt ook klein materiaal, zoals lollystokjes en macaroni toevoegen. Op deze manier daag je de peuters uit dit klein materiaal in de klei te drukken en het weer eruit te halen. De klei in kant en klare emmers kan vaak wat hard zijn. Je kunt ook zelf klei maken, deze klei is wat zachter en daardoor meer geschikt voor jongere kinderen.

8. Bouwen

Peuters vinden het heerlijk om met de grote blokken in de bouwplaats te spelen.
Hoge torens maken die dan weer worden omgeschopt. Hiermee oefenen ze de grove motoriek.
Met de wat kleinere blokken kun je ze uitdagen om huizen of hekken te bouwen voor de dieren of poppetjes.

9. Koken

Behalve dat koken met peuters een leuke sociale activiteit is, kun je ook de fijne motoriek oefenen door recepten te nemen waarbij de peuter zelf ook aan de slag kan. Voorbeelden zijn: pepernoten maken, appels voor de appelmoes in kleine stukjes snijden, groente voor de soep snijden.
Gebruik altijd gewone broodmessen en zachte groente of fruit!

10. Feestmuts versieren

Laat peuters hun eigen feestmuts versieren met stickers. Laat ze de hoedenstrook beplakken met stickers die ze zelf van het stickervel halen (of help daarbij een beetje).

Je ziet dat je met hele eenvoudige activiteiten de fijne motoriek van peuters kunt oefenen.
Elke activiteit is ook makkelijk aan te passen aan een eventueel thema van dat moment.

Afbeelding: Toddler girl drawing and doing craftwork in her house Door TierneyMJ

Fijne motoriek activiteiten voor peuters