Hier in het midden is het voorjaarsvakantie en ik zag veel collega’s delen dat ze die weer meer dan nodig hadden. Veel zijn ziek, of gewoon heel erg moe. Tijd om de overuren op te nemen dus. Maar er wordt structureel veel te veel gewerkt. Ik maak me zorgen over grote uitval in het onderwijs. Waar zeg jij nee tegen?
Waar zeg jij nee tegen?
Er zijn weer enorme piektijden geweest de afgelopen tijd, die heb je altijd in het onderwijs. Zoals de rapporten, oudergesprekken en het OKR (onderwijskundig rapport voor de overgang van groep 8 naar de middelbare school). Inger schreef er iets over in haar stories. Daarnaast kwam ik scholen tegen bij het invallen waar ook de inspectie op bezoek kwam, toch altijd een spannende en drukke tijd. Ik probeer na het invallen altijd te helpen, met toetsen nakijken bijvoorbeeld, want ook die zijn weer geweest. Want bij inspectiebezoek worden ook leraren gevraagd bij de gesprekken aan te schuiven, heel goed, kan ik alleen maar toejuichen. Maar hun toetsen en rapporten blijven dan liggen.
Wordt het alleen maar drukker?
Maar het lijkt eromheen ook alleen maar drukker te worden. Alsof de piek geen piek meer is, maar een constante (flat)lijn aan de top. Er is altijd wel iets dat moet gebeuren, het werk is nooit klaar. Dat is ook altijd zo geweest, maar toch heb ik het idee dat leerkrachten aan het begin van mijn carrière meer tijd hadden om goede lessen voor te bereiden dan nu. Tijdens het invallen zie ik gesprek na gesprek; met ouders, directie, IB, maar ook steeds meer met mensen van buitenaf, zoals zorgverleners. Want er kwamen wel meer kinderen met een hulpvraag de scholen in, maar zonder de toegezegde extra hulp of handen in de klas. En als de extra hulp er wel al is, een onderwijsassistent bijvoorbeeld, zijn de gesprekken er nog steeds. En het zijn er (wat mij betreft) veel te veel.
In mijn cursus Relaxed voor de klas leer je NEE te zeggen. Volg het met je scholingsbudget.
Registratiedrang
En laten we het dan nog even hebben over de registratiedrang. Elke scheet moet worden genoteerd. Maar van wie? Van IB, directie, bestuur? Een voorbeeld: ik zie nog steeds leerkrachten uren schrijven voor de vakken die ze geven. Precies geoormerkt hoeveel tijd ze aan een bepaald vak besteden. Voor wie doen ze dat? Want van het ministerie hoeft het niet. Zie ook de brochure ruimte in regels. Heeft het überhaupt zin? Want veel vakken zijn ook geïntegreerd. Denk maar eens aan goed leesonderwijs terwijl je met geschiedenis bezig bent. Daar hoeven voor mij geen aparte uren begrijpend lezen bij geschreven te worden. Doen we wat ook nuttig is? “Maar dat, lieve kinderen, is weer een heel ander verhaal…” – zei de Sprookjesboom.
Uren schrijven is vaak zo’n taak wat ineens op je bordje komt en aan het einde van de week af moet. Ja, dus niet. Doe het gewoon niet, want het hoeft niet. Net zoals groepsplannen schrijven trouwens. Als je kan zien dat je de voortgang van de leerlingen in de gaten houdt met observaties en hun werk, ben je er al. “Ja maar Maike, dan ben ik weer de zeurkous. Ik zeg altijd overal al wat van en dat is ook vermoeiend!”
Collectief nee zeggen
Ik weet het, been there, done that! Ik ben ook altijd degene geweest die ergens wat van vond. Ik kan mijn mond ook niet houden. Hoe vervelend is het dan om collega’s te horen zeggen dat we het vooral moeten houden zoals het is. Niks veranderen, maar wel op de wandelgangen klagen. Daar kan ik niet tegen, dan ben ik de boeman, ja daaaaag. Dit soort situaties beschrijf ik ook in mijn nieuwe boek De relaxte leraar. We moeten collectief nee zeggen! Tegen bepaalde taken bijvoorbeeld. Want nee zeggen vraagt moed. Ons informeren door bijvoorbeeld die brochure te lezen, vakliteratuur bijhouden, af en toe op Social media kijken en veel te praten met collega’s, ook op andere scholen.
Gewoon goed lesgeven
Laten we collectief prioriteren. Ik geef vast een voorzet: GEWOON GOED LESGEVEN. We hebben één taak: goed lesgeven. Dus dat is onze prioriteit. Want hoe vaak hoor ik leerkrachten zeggen dat ze geen tijd meer hebben om hun lessen voor te bereiden. Dus even hè, je hebt geen tijd meer voor je belangrijkste taak? Dat kan toch niet?! Door al die gesprekken, administratie etc. worden we murw geslagen, doodvermoeid, want dat was toch niet waarom we voor dit vak gekozen hebben? En al die zorg in de klas, ja het is pittig. Dus extra handen in de klas, de klassen kleiner, alsjeblieft. Maar zolang dat nog niet geregeld is, laten we het heft in eigen hand nemen. En GEWOON GOED LESGEVEN. Zie ook het boek En wat als we nou weer eens zouden lesgeven?
Zorgen over uitval
Want ik maak me zorgen over uitval. Long covid, maar ook oververmoeidheid en burn-out waar het onderwijs nog steeds “kampioen” in is, bekijk het hier. Het zijn wat oudere cijfers, dus ik ben benieuwd hoe het nu is. Maar ik ben bang niet veel beter zo na de Coronacrisis waar wij leraren gewoon ook echt knetterhard hebben gewerkt. Ik zie wel wat werkgevers in het onderwijs die welzijn steeds belangrijker vinden. Ik zie studiedagen over welzijn, toch wel directeuren die anders organiseren. Maar het zijn er nog zo weinig. Dus ook een oproep aan directies en bestuurders: maak welzijn van je leraren prioriteit, want anders raak je ze kwijt. En voor leraren: wakker dat vuur weer aan waarvoor je voor dit vak gekozen hebt. Zorg dat je er genoeg tijd voor hebt. En zeg dus eens wat vaker NEE!